Чысты баранок
Франк Варжак

Пераклад з францускай Уладзіслава Гарбацкага.

За ўсё маё жыцьцё я цалаваў толькі адныя вусны, лашчыў толькі адное цела. Чаму ж хлопчык трынаццаці гадоў так лёгка аддаўся абдоймам мужчыны трыццаці двух гадоў? Я ня ведаю. Але сяньня я ведаю, што спазнаў імгненьні бясконцага шчасьця, і нішто: ані высылка, ані зьнішчальнае забыцьцё маіх крэўных, нішто не прымусіць мяне шкадаваць аб гэтых імгненьнях чыстага каханьня. Што яны ведаюць аб чысьціні? Варта мець трынаццаць гадоў, каб зразумець гэта.

* * *

Раман распавядае – ад імя падлетка – пра гісторыю каханьня 13-гадовага хлопчыка і яго настаўніка. У ім няма ані маралізаваньня, ані абвінавачваньня, ані панікі. Чытацтву прыадкрываецца сьвет жарсьці і каханьня, якія больш ня могуць замоўчвацца і хавацца. — Сьмелы, няўрымсьлівы і ашаламляльны тэкст.

Выдадзены ў 2000 годзе, першапачаткова і ў Францыі раман быў су­с­т­рэты амаль суцэльным маўчаньнем прэсы, па­ра­лізаванай тэмай-табу. Толькі прэ­стыж­ная Le Monde на­важылася на­друкаваць рэцэнзію:

Напэўна, спатрэбілася адвага, каб выбраць тэ­май першага раману гісторыю каханьня па­між падлеткам і дарослым у той час, калі справядлівае асуджэньне пэдафіліі і не­да­пушчальныя абмежаваньні, навязаныя да­рослымі дзецям, ахапілі ўсё, у тым ліку двух­сэн­соўнасьць падлеткавага ўзросту і таямніцу не­каторых невераемных сустрэчаў, пэўных жа­даных і незабыўных ініцыяцыяў. Таксама спатрэбіўся талент, каб зь першай спробы атры­маць посьпех у расповядзі на гэтую тэму. Франк Варжак валодае гэтай адвагай і гэтым талентам. Тэкст зацягвае і вы чытаеце яго ўжо, не маючы магчымасьці спыніцца.

Жазьян Савінё, Le Monde

* * *

У ця­перашніх дэмакратычных гра­мадз­твах ёсьць не­су­м­ненны і прынцыповы інтарэс да пра­воў дзіцяці, а не­дэмакратычныя рэжымы ахвотна імі спэ­кулююць. У гэтых дыскурсах галасоў дзяцей звы­чай­на не чутно. Да­дзены твор якраз зьяўляецца сьме­лай спро­бай па­чуць дзіця — ягоныя ча­каньні, жа­даньні і пе­ра­жы­вань­не наступстваў. Ф. Вар­жак жадаў і сьцішыць ага­ламшальныя панікі да­рос­лых, і скінуць завесу кры­ва­душнага маўчаньня, да якога ў дзяцінстве сам быў пры­мушаны. У выніку паў­стаў лас­кавы, шчыры, тэ­ра­пэў­тычны тэкст.